Het dwangmatig handelen in het nu brengt geen geluk.
Einstein wist het. Elke belegger weet het. Elke sporter weet het. Elke ondernemer ook. Succes is gebouwd op vroeg beginnen en lang volhouden. Een strakke blik op een doel in de toekomst en discipline om te weerstaan aan verleidingen op de korte termijn. Als het toch zo makkelijk is, waarom slagen we er dan niet beter in te kiezen voor de langere termijn?
Geef de evolutie de schuld: voor onze verre voorouders was een focus op de korte termijn een kwestie van overleven. Heb ik nu voldoende eten? Zijn er geen wilde dieren in de buurt? Waar moet ik schuilen voor de naderende storm? Wie te veel focuste op de langere termijn overleefde het niet. Vandaag is dat niet meer het geval. In het Westen lijden we geen honger, heeft iedereen een dak boven het hoofd en is er een sociale zekerheid die voor ons zorgt als we ziek, werkloos of oud zijn. De bedrading van onze hersenen is echter niet mee veranderd.
Ons brein beloont ons als we ingaan op verleidingen op de korte termijn. Bovendien zijn afleiding en verleiding overal. De ‘ping’ van de smartphone: een bericht, melding, like of mail. In 99,9 procent van de gevallen hebben we na het zien van die melding geen leven gered of een aanval van een wild dier vermeden. Integendeel: we hebben een hond kunstjes zien doen, een selfie bij een concert gezien, een kortingsbon ontvangen of een opvolgmail van een opvolgmail gelezen. Wat we wel hebben gedaan: onze hersenen gevoed met een shot dopamine. Noodzakelijk om te overleven in de oertijd, een recept voor het najagen van kortetermijnprikkels vandaag.
Alleen discipline, opoffering en vaak genoeg ‘nee’ zeggen leiden tot succes en geluk op de langere termijn.
We zijn zo vaak de slaaf van kortetermijnimpulsen en zetten zo ons geluk op de langere termijn op het spel. In een wereld van fomo en yolo word je echt niet gelukkig. Daar komen velen helaas te laat achter.
Alleen discipline, opoffering en vaak genoeg ‘nee’ zeggen leiden tot succes en geluk op de langere termijn. De smartphone opzijleggen om geconcentreerd te studeren vereist discipline en opoffering. Maar het levert je later wel een mooi diploma op. Elke dag één uur sporten in plaats van televisie kijken, vereist ook opoffering. Maar het levert je een betere gezondheid, langer leven en een beter zelfbeeld op. We zouden gezonder, gelukkiger, sportiever en relaxter kunnen zijn als we wat meer zouden weerstaan aan het pleziertje van nu en wat meer zouden denken aan de beloning op de langere termijn. In een maatschappij van ‘nu, nu, nu’ zijn zelfdiscipline, geduld en opoffering echter bijzonder moeilijk te verkopen.
Wat geldt voor mensen, geldt bij uitstek voor landen, regeringen en beleid. Denk aan de klimaatdoelstellingen. Iedereen beseft wat ons te wachten staat als we vandaag geen actie ondernemen. Toch volstaat dat niet om ons tot gedragsverandering aan te zetten. De toekomst moet het elke dag opnieuw afleggen tegen de dagelijkse verleidingen om te blijven vliegen, rijden, consumeren, produceren en verwarmen zoals we dat altijd al deden.
Een tragisch voorbeeld van het gebrek aan een langetermijnvisie is het beleid in België. Iedereen kent de gigantische uitdagingen in vergrijzing, overheidsschuld, klimaat, energietransitie, defensie, migratie of onderwijs. Maar de echte impact van die problemen ligt in de toekomst. Daardoor is er elke dag de verleiding van het plezier op de korte termijn. Een btw-verlaging hier, een mazout- of treincheque ginder, wat extra uitgaven, een soepeler toegankelijk pensioen. Weer een belangengroep gerustgesteld, een cadeautje uitgedeeld, een paar kiezers gesust. Er is altijd wel de verleiding in het hier en nu geld uit te geven, een subsidie uit te delen aan een klager of luide roeper.
Als het beleid in dit land een persoon zou zijn, zou het iemand met flink wat overgewicht zijn die te weinig sport en meestal in de zetel zit met een pak chips, scrollend door TikTok en grijpend naar de smartphone bij elke ping.
Zo wordt de langere termijn telkens opgeofferd aan het zoveelste politieke relletje, belastingcadeautje of een gunstmaatregel. Als het beleid in dit land een persoon zou zijn, dan zou het iemand zijn met flink wat overgewicht die te weinig sport en meestal in de zetel zit met een pak chips, scrollend door TikTok en grijpend naar de smartphone bij elke ping. Elke dag worden goede voornemens gemaakt, elke dag weer sneuvelen die bij de eerste verleiding. Maar elke dag voor het slapengaan luidt het: morgen beter ik mijn leven. De gevolgen zijn ernaar: een hoge schuld, een gigantisch overheidstekort, onbeantwoorde uitdagingen op de lange termijn en een toekomst die op het spel staat.
Toch zouden we het als land of als burgers zo veel beter kunnen doen - met wat meer geduld, meer blik op de horizon en door minder toe te geven aan de verleidingen op de korte termijn. Er is maar één eenvoudig recept voor een gelukkiger en evenwichtiger leven en een gezondere geest. Een beter werkende overheid en een welvarender land. Zeg niet ‘ja’, maar zeg ‘later’. Zeg niet ‘nu’, maar zeg ‘nee’. Thank me later.
En wat zijn jouw lange termijn ideeën?
Credits: Peter De Keyser - De Tijd
Vergeet je tickets niet te bestellen voor ons volgende evenement op 7 september.